Հոգևոր խորհրդանիշներ

Խորհրդանիշները վաղնջական ժամանակներից մշտապես ուղեկցել են մարդուն՝ դառնալով նրա կենսակերպի բաղկացուցիչ մասը։ Չափազանց լայն ու ընդգրկուն է դրանց «քարտեզը»։ Յուրաքանչյուր տոհմ, ցեղ, յուրաքանչյուր ժողովուրդ, ելնելով իր ապրած տեղանքի բնակլիմայական պայմաններից, աշխարհագրական դիրքից, բուսական ու կենդանական աշխարհից, տիեզերական ու երկրաչափական մարմիններից, բնության երևույթներից, տեսանելի և աներևույթ ուժերից, գունային գամմայից, թվային համակարգից, կենցաղում կիրառվող իրերից ու առարկաներից, տարազներից, արդուզարդից և հիմք ընդունելով դրանց արտաքին ու ներքին, նպատակային ու կիրառելի հատկանիշները, ստեղծել է իր հոգևոր, մշակութային, փիլիսոփայական, հոգեբանական ու բարոյական ընկալումների խորհրդանշական լեզուն՝ երբեմն նեղ, սահմանափակ, իսկ ավելի հաճախ՝ ընդգրկուն, ընդհանրական իմաստներով։ Մարդկության հեռավոր նախնիների կյանքը, մանավանդ գիր ու գրչության բացակայության պայմաններում, ամբողջովին հագեցած էր խորհրդանիշներով. նրանք մտածում, արարում, ապրում, պայքարում ու մեռնում էին դրանց զարմանալի աշխարհում։ Հիմնարար շատ խորհրդանիշներ ժամանակի հետ ու ժամանակին համընթաց ձեռք բերեցին նոր ու հավելյալ հնչեղություն, մի մասն էլ մարդկության պատմության զարգացման հետ իմաստափոխվեց կամ էլ զրկվեց բազմիմաստությունից և հակառակը։