Երբ կը խօսինք նախանձի մասին, կը մտաբերենք այն հանգամանքը, թէ ինչպէ՛ս մարդիկ իրենց նախանձի պատճառով շատ սխալներ կը գործեն ու կ'իյնան սատանային լարած թակարդին մէջ։

Նախանձ բառը երբ կը ստուգաբանենք, կը նկատենք, որ բառի մէջ շեշտը կը դրուի նախ անձը դասելուն վրայ։ Ուրեմն, մարդ երբ իր անձը կը համարէ առաջնային ու կարեւորագոյն, ինքնաբերաբար կը սկսի արհամարհել ու անարգել Աստուծոյ պատկերով ու նմանութեամբ ստեղծուած մարդ արարածը։

Նախանձը նախ եւ առաջ կը վնասէ նոյնինքն նախանձող մարդը, որովհետեւ իր եսասիրութիւնը թոյլ չի տար իրեն տեսնելու իր շուրջը եւ գնահատելու ու արժեւորելու զինք շրջապատող մարդիկը։ Այս եսասիրութիւնը մարդուն մէջ կը սերմանուի սատանային կողմէ, որովհետեւ այդ սերմին ճամբով կրնայ նաեւ մարդուն մէջ աճեցնել այլ հունտեր, որոնք յետագային կը դառնան այդ մարդուն կործանման պատճառը, եւ այդ կորուստը երբեմն կ'ըլլայ անդառնալի ու յաւիտենական։

Նախանձը եթէ նայինք նաեւ քրիստոնէական պրիսմակէն, պիտի նշմարենք, որ նախանձը նաեւ կը համարուի Հայ Առաքելական Եկեղեցւոյ եօթը մահացու մեղքերէն մէկը։ Մահացու կը կոչուի, որովհետեւ մարդը կ'առաջնորդէ մահուան։ Մահացու, որովհետեւ մարդը իր մէջ գոյութիւն ունեցող թունաւոր մաղձը կը թափէ այլ մարդու վրայ, որուն կործանման ու երբեմն ալ մահուան պատճառ կ'ըլլայ, զուտ այն առումով, որ նախանձող մարդը անգիտակցաբար կը գործէ մեղքեր, որոնք ո՛չ թէ աններելի են Աստուծոյ համար, այլ անդառնալի եւ անսրբագրելի են ի՛ր իսկ անձին համար։

Իւրաքանչիւր մեղքի վարձատրութիւնը մահ է (հմմտ. Հռոմ. 6:23), իսկ այս եւ այլ մեղքեր եկեղեցւոյ կողմէ դասուեր են մահացու մեղքերու շարքին, պարզ այն պատճառով, որ միւս՝ ոչ մահացու մեղքերը մարդ կը գործէ իր տկար բնութիւն ունենալուն պատճառով, իսկ նախանձով լեցուած մարդը նոյնիսկ կ'ուրանայ զԱստուած եւ Արուսեակ հրեշտակապետի նման կը յանդգնի Աստուծոյ փառքն ու պատիւը խլել եւ երբ իր նպատակին չի հասնիր, կը գործէ տարատեսակ ու բազմապիսի մեղքեր, որոնց հետեւանքը կ'ըլլայ ո՛չ թէ պարզապէս իր նմանին վնասներ պատճառելը, այլեւ ու մանաւանդ՝ ի՛ր իսկ անձը յաւիտենական գեհենի դատապարտելը։

Նախանձը մարդուն գործած բազմաթիւ ու վնասաբեր մեղքերուն ելակէտը կը հանդիսանայ շատ անգամ։ Հետեւաբար, հեռու մնանք նախանձին վնասաբեր հետեւանքներէն՝ մեր անձը պահելով չարէն ու չարիքէն, նախանձէն ու ատելութենէն, ոխէն ու քինախնդրութենէն, որպէսզի մենք մեզ կատարելապէս մաքրենք՝ Աստուծոյ երկիւղովը ապրելով։

Տ. Պարգեւ քհն. Պալգէորգեան

Արտաքսման կիրակի

Տիեզերքի կենտրոնում մենք ենք` մարդիկս՝ Աստծո արարչագործության թագն ու պսակը:

Մեր կյանքը, կյանքի յուրաքանչյուր վայրկյանը պարգևն է մեր Երկնային հոր, որի պատկերով ու նմանությամբ ենք արարված:

Եդեմական երանությունից արտաքսված` մեր կյանքը վերադարձի մի ճանապարհ է դեպի Ավետյաց երկիր:

Մեծ պահքի երկրորդ կիրակին ունի Ադամի և Եվայի` դրախտից արտաքսվելու խորհուրդը:

Մեր կյանքի ամեն օրը արտաքսման և վերադարձի անվերջ մի ճանապարհ է:

Օձը հրապուրեց Եվային` ճաշակել տալով բարու և չարի գիտության պտղից: Մինչ այդ նախաստեղծ մարդը ապրում էր դրախտային երանության և անսահման բարու տարածքում:

Եվ գիտության պտղով նա ճանաչեց նաև չարը:

Ապրում էր բարության այգում, և քանի որ չկար համեմատության գայթակղությունը, ուստի մարդը վայելում էր, ապրում էր, զգում Աստծո ներկայությունը`առանց ընտելանալու երանավետ վիճակին, իր մեջ չկրելով ձանձրույթ կոչվող ախտը:

Եվ եկավ ինքը` գայթակղությունը` օձի կերպարանքով` ասելու, որ կա մեկ այլ բան, քան այն ամենը, ինչ տեսնում են և ինչ ունեն Ադամը և նրա կողակիցը:

Կյանքի կերպի այլընտրանքը, նոր իրողություն ճանաչելու ցանկությունը խախտեցին մարդկանց խաղաղ առօրյան:

Չարը դարձավ ճանաչելի: Եվ Երկիր մոլորակի առաջին բնակիչները, իրացնելով իրենց անձնիշխանությունը, հակվեցին դեպի չարը: Ազատ կամքն ինքնին դեռևս չարիք չէ: Չարիք է, երբ այդ կամքը գործադրվում է սատանային ծառայակից լինելու համար:

Զղջում և թողություն

Զղջումը պետք է ունենա սկիզբ և ավարտ:

Այսինքն՝ նույն սխալի համար զղջման ապրումը չպետք է ողջ կյանքում հետներս տանենք: Չէ՞ որ, ի վերջո, դա միակ սխալը չէ մեր կյանքում:

Եթե զղջում ենք, ուրեմն անցնենք նաև հաջորդ փուլերով. թողության արժանանանք և գործված սխալի այդ պատմության էջը փակենք:

Չարն ուրախանում է, երբ տեսնում է, որ սխալի համար զղջում ենք, սակայն չգիտենք ինչպես վարվել այդ զղջման հետ:

Երբ անկեղծ զղջումից ու թողություն ստանալուց հետո նորից երկմտում ենք` տեսնես Աստված ինձ ներե՞ց, այդ ժամանակ նեղացնում ենք Փրկչին:

Այդ ժամանակ կարծես ասելիս լինենք Քրիստոսին` իզուր էլ այդքան չարչարվեցիր և արյուն թափեցիր:

Արդ, պիտի վստահենք Աստծուն ու հավատանք, որ ներեց:

Ուրեմն՝ զղջումը վերցրած` պետք է անցնել խոստովանության, քավության և թողության հանգրվաններով:

Ի դեպ, պատկերավոր եթե ասենք, քավությունն այն է, երբ մեր մեղքը պարզում ենք դեպի Աստված: Իսկ թողությունն այն է, երբ Աստված վերցնում է այդ մեղքը և իսպառ ջնջում:

Միջնորդը օծյալ հոգևորականն է:

«Ինչ որ կապեք երկրի վրա, կապված կլինի երկնքում։ Եվ ինչ որ արձակեք երկրի վրա, արձակված կլինի երկնքում» (Մտթ. 18:18)։

Երբ արժանանանք թողության, այլևս չպետք է սակարկենք Աստծո Որդու թափած արյունը կամ արյան գինը:

Երբ ստանանք թողությունը, վեր կենանք, փառք տանք ամենաողորմած Տիրոջը և թեթևացած գնանք առաջ։

«Գնա՛ և այսուհետև մի՛ մեղանչիր» (Հովհ. 8:11)։

Ամենևին չհուսահատվե՛նք, որովհետև Աստված սիրում է մեզ:

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան

Վերին Արտաշատի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու հոգևոր հովիվ

Մեր կյանքում լինում են օրեր, նույնիսկ ամիսներ կամ տարիներ, որոնց ընթացքում չենք համարձակվում երկնքին նայել:

Գիտե՛նք աղոթել, ճանաչում ենք մեր աղերսանքների հասցեատիրոջը և հավատում Նրա զորությանն ու բարեգթությանը, սակայն… զգում ենք, որ համատեղելի չեն մեր ներկա բարքն ու Տիրոջից ներում ստանալու ակնկալիքը:

Դեպի լույսը գնալու համար նախ պետք է դուրս գալ խավարից:

Ավելի պարզ ասած՝ եթե մի վատ արարքի համար ներողամտություն ենք հայցում, պետք է ավելացնենք նաև` «Էլ չեմ անի...»:

«Աստվա՛ծ, ների՛ր ինձ, ես մոլորված եմ»:

Այս խոսքը չենք կարողանում համարձակորեն արտաբերել, որովհետև վախենում ենք լույսից…

Որովհետև գիտենք, որ երբ մեր խնդրանքին ի պատասխան Տերը ասի` «ներս համեցիր», մենք հետ ենք շրջվելու ու նորից փախչելու  դեպի մեղքի գինետուն, դեպի խավարը, որտեղ, մեր կարծիքով, Տերը չի տեսնում մեր խոտելի վարքը:

Բայց Աստված ամենատես է: Նա Ինքը «լույս է, և Նրա մեջ խավար չկա, բոլորովի՛ն չկա» (Ա Հովհ. Ա 5)

Մեծ պահքի երրորդ կիրակին հայտնի է «կորած և գտնված» Անառակ որդու առակով:

Այս առակն իրավամբ համարվում է «Ոսկե Ավետարան» կամ «Ավետարան Ավետարանի մեջ»: Պատմություն, որին կարելի է տարբեր կողմերից մոտենալ և յուրաքանչյուր եզրից էլ քաղել ճիշտ ապրելակերպի մատչելի ու հավիտենական դասեր:

Տվյալ պարագայում մենք ելակետ չենք ընդունում «Ոսկե Ավետարանի» այն մեկնությունը, ըստ որի` ավագ որդին օրինապաշտ հրեան է, իսկ կրտսերը` դեպի քրիստոնեություն դարձող հեթանոսը:

Այլ փորձում ենք պատմությունը ներկայացնել յուրաքանչյուրիս հավատքի դեգերումների, Աստծուց խուսափելու և կրկին դեպի Աստված դարձի լուսարձակների ներքո:

…«Մի մարդ երկու որդի ուներ»:

Կրտսերը հորից խնդրում է իր բաժին ունեցվածքը, փողի վերածում և օտար աշխարհներում վատնում ամեն ինչ, որովհետև անառակ կյանքով էր ապրում:

Մենք էլ Աստծուց մեզ տրված շնորհների հանդեպ ենք շատ հաճախ լինում անփույթ, մինչև որ դրանք մեզ փոխ տվողը` Ամենակալը, նորից հետ է վերցնում մեզնից…:

Ի վերջո, աշխարհային կյանքի փոթորիկներից քշված` հասկանում ենք, որ հայրական հարկի խաղաղությունն է իրական երջանկությունը:

Եվ կրտսեր որդու նման, կորցրած ամեն ինչ, նորից ապավինում ենք Աստծուն:

«Հա՛յր, մեղանչեցի երկնքի դեմ ու քո առաջ և այլևս արժանի չեմ քո որդին կոչվելու. ինձ վերցրո՛ւ իբրև քո աշխատավորներից մեկը» (Ղուկ. ԺԵ 18-19):

Երբ օտարացած որդին այս խոսքն արտաբերում է, հայրը գրկաբաց ընդունում է նրան և մեծ ուրախություն սարքում:

Որդին գտնվել էր իրապե՛ս, որովհետև նրա որոշումը վերջնական էր և անփոփոխ` մնալ և հաստատվել հայրական հարկի տակ:

Իսկ ավագ որդին, որ ագարակից էր գալիս, տնից ուրախության ձայներ լսելով և իմանալով եղելությունը, բարկանում է և մնում դրսում կանգնած:

Հայրը նրան աղաչում է, որ ներս մտնի…

«Ինձ երբեք մի ուլ չտվիր, որ բարեկամներիս հետ ուրախություն անեի,- ասում է հորը: - Իսկ երբ եկավ քո այդ որդին… պարարտ եզը նրա համար մորթեցիր» (տե՛ս ԺԵ 29-30):

Հայրը ավագ որդուն ասում է. «Որդյա՛կ, դու միշտ ինձ հետ ես, և ամեն ինչ, որ իմն է, քոնն է. բայց պետք էր ուրախ լինել և ցնծալ, որովհետև քո այս եղբայրը մեռած էր և կենդանացավ, կորած էր և գտնվեց» (ԺԵ 31-32):

Մենք էլ երբեմն տրվում ենք աշխարհի պատրանքներին. մեզ թյուրիմացաբար թվում է, թե Աստված կաշկանդում է մեր ապրելը, զգալը, ուրախանալը, վայելելը… Աստծո հայացքի ներքո ապրելը մեզանից ոմանց սրտնեղություն է պատճառում: Մինչև որ գալիս է ժամանակը, և հասկանում ենք` լավագույնը, որ ունեինք, այն ժամանակ էր, երբ Տիրոջ հավատարիմ զավակն էինք:

Իսկական վայելքը հոգու անդորրն է:

Սրտի խաղաղություն, հավասարակշռություն, սթափություն, հավիտենականության բույրն զգալու բերկրանք, հոգեկան մեծ ուժ. մի խոսքով` երջանկություն:

Սա է քրիստոնյայի վարձն այստեղ՝ երկրի վրա:

Իրավ է ասված. «Եթե Աստված մեզ հետ է, ապա տարբերություն չկա, թե ով է մեր դեմ»:

Իսկ Աստծուն մեզ աջակից ունենալու ամենահուսալի ճանապարհը սերն է. սեր յուրաքանչյուր մարդու հանդեպ, սեր` պարտավորեցնող և շրջապատը լուսավորող:

Իսկական երջանկության աղբյուրը առաքինի կյանքն է, որը, ավաղ, շատերս ստիպված ենք լինում հասկանալ «օտար երկրների» փորձառությունից հետո:

Ապրել քրիստոնեավայել` կատարելով աստվածային պատվերները, խնամք տանել ինչպես մարմնին, այնպես էլ հոգուն, բազմապատկել ունեցած շնորհները, սեր տարածել, հարստանալ` բաշխելով և գոհանալ ունեցածով. սրանցից է կազմված քրիստոնյայի և, ընդհանրապես, մարդու իրական ուրախության ծաղկեփունջը:

Ուրախություն, որը մերն է, քանի դեռ ապրում և արարում ենք հայրական հարկի ներքո:

Մնանք հայրական տանը և ի տարբերություն ավագ որդու` գրկաբա՛ց ընդունենք ցոփ կյանքից դեպի քրիստոնեական երջանկություն վերադարձող մեր կրտսեր եղբորը: … Եթե, իհարկե, մե՛նք չենք կրտսերը…

«Ով ասում է, թե ինքը լույսի մեջ է, բայց ատում է իր եղբորը, սուտ է և խավարի մեջ է տակավին»,- ասում է Հովհաննես Ավետարանիչը (Ա Հովհ. Բ 9):

Մենք էլ, հետևելով նույն ավետարանչի հորդորին, մնանք լույսի մեջ` սիրելով իրար ոչ թե միայն խոսքով, այլև «գործով ու ճշմարտությամբ» (Ա Հովհ. Գ 18-19):

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան

Վերին Արտաշատի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու հոգևոր հովիվ

Գտնվել եկեղեցու ծոցում և քայլել Քրիստոսի խոսքի շավիղներով՝ նշանակում է խոստացված արքայությունն ու հավիտենական երանությունը վայելել այսօր, այս պահին և հիմա: Յուրաքանչյուր օրը պայքար է` նորոգելու սեփական հոգին, որ չվտարվենք Աստծո տնտեսության սպասավորությունից:

Մեծահարուստի և նրա տնտեսի մասին ավետարանական առակը պատմվում է բոլոր եկեղեցիներում: Առակը հետևյալն է. մեծահարուստը, լսելով, որ տնտեսը վատնում է իր ունեցվածքը, որոշում է ազատել նրան զբաղեցրած պաշտոնից: Տնտեսը, ստեղծված իրավիճակից ելք գտնելու և ապագայում էլ կենսական հենակետերը չկորցնելու համար, իր մոտ է կանչում տիրոջ պարտապաններին և զեղչում նրանց պարտամուրհակները:

Նպատակը մեկն էր. պաշտոնից ազատվելուց հետո ապաստան գտնելու հույս ունենալ իր հանդեպ երախտագիտությամբ լցված այս կամ այն ընկերոջ տանը և սեփական ապրուստը հոգալ: Մեծահարուստը, որքան էլ առաջին հայացքից զարմանալի է թվում, գովում է տնտեսին հնարամիտ քայլի համար:

Տե՛ր Աստված, տո՛ւր ինձ համարձակություն` երկնքին նայելու և մեղավոր շուրթերովս փառավորելու քո անունը»:

Մեր կյանքը Աստծու անուրանալի պարգևն է, Տիրոջ անսահման սիրո արտահայտությունը:

Կյանքը տրվում է մեզ` ապրելու ցանկության հետ միաժամանակ:

Պահանջմունքների բավարարման ձգտումն է կյանքի շարժիչը, իսկ յուրաքանչյուր հագեցած ցանկություն մի նոր ցանկություն է ծնում:

Եվ տարիներով իմաստնացած` Սողոմոն Իմաստունի պես մի օր մենք էլ ենք ասում. «Ունայնություն է ունայնությանց»:

Նայում ենք մեր շուրջը և մտածում. «Ահա ճաշակեցի երկրային այս բարիքները, ունեցա ինձ անհրաժեշտը, և ի՞նչ»:

Պատասխանը չի ուշանում:

…Գալիս է երկնքին նայելու ժամանակը:

Ժամանակը` հասկանալու, որ կյանքը շատ ավելին է, քան պարզապես մեր հողանյութ անձը, որ ապրելու աղբյուրը ապրեցնելու ցանկությունն է:

Երջանկության բանաձևը քրիստոնյայի համար դառնում է հետևյալը` սիրել, սիրվել, արարել և չկորցնել Աստծու պատկերը:

Իսկ Աստծուն տեսնում ենք ամեն օր` լուսաբացից մինչ լուսաբաց` ճանաչելով ու սիրելով Նրա ստեղծած աշխարհը:

Հիշի՛ր մահվան մասին, բայց մի՛ մոռացիր,որ անմահ ես:

Մենք հիմա կյանքի գավթում ենք գտնվում. իսկ մահը այն դուռն է, որի շեմին խաչակնքվելով՝ կարող ենք մտնել հավիտենության տաճարը:

Հիսուս եկավ և կյանք խոստացավ և պիտի գա վերստին, որ արժանավորները ժառանգեն խոստումը:

Քրիստոս «մարմնացավ, մարդացավ, ծնավ կատարելապես» և Իր գալստյամբ մատնանշեց փրկության ճանապարհը:

Տիրոջ «քաղցր լուծը» և «թեթև բեռը» կրողները քայլում են ճշմարտության ուղով՝ հույսով լի հայացքները դեպի հավիտենություն:

…«Եվ սրանով երևաց Աստծու սերը մեր հանդեպ. այն, որ Աստված իր Միածին Որդուն աշխարհ ուղարկեց, որպեսզի նրանով կենդանի լինենք» (Ա Հովհ. 4:9):

Խաչյալ և հարուցյալ Քրիստոսը նորից գալու է նույն մարմնով և Հոր փառքով՝ դատելու բոլորին, և Նրա թագավորությանը վախճան չի լինելու:

Մեծ պահքի 6-րդ եւ վերջին կիրակին Քրիստոսի գալստյան խորհուրդն ունի:

Եթե առաջին գալստյամբ Տերը բացահայտեց անշեղելի ճշմարտությունը, այսինքն՝ Ինքն Իրեն, ապա երկրորդ անգամ՝ Դատաստանի օրը, երկիր իջնելով, պիտի փրկի նրանց, որոնք ապրեցին ճշմարտությամբ և «մինչև վերջ համբերեցին» (Մատթ. 24.13):

«Օրհնությո՜ւն Դավթի Որդուն, օրհնյա՜լ է նա, որ գալիս է Տիրոջ անունով, օրհնությո՜ւն բարձունքներում» (Մատթ. 21:9):

Այս բացականչություններով ժողովուրդը դիմավորեց Տիրոջ մուտքը Երուսաղեմ: Ձիթենու և արմավենու ճյուղեր էին սփռում ճանապարհին, ցնծությունը մեծ էր:

Քաղաք էր մտնում խոնարհ Արքան՝ Փրկիչը, ըստ մարգարեի այն խոսքի, որն ասում է. «Ասացե՛ք Սիոնի դստերը. ահա քեզ է գալիս քո թագավորը՝ հեզ և նստած էշի ու  էշի քուռակի վրա» (Մատթ. 21:8):

Այս իրադարձության հիշատակությունն է, որ Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին նշում է Մեծ պահքի վերջին կիրակի օրը: Այս տարի  ապրիլի 2-ին է Ծաղկազարդը, որի ընթացքում կատարվում է նաև մանուկների օրհնություն:

Ցնծության բացականչությունների ներքո Տիրոջն ընդունեցին մի քաղաքում, որտեղ պիտի տեղի ունենային Աստվածորդու երկրային կյանքի վերջին և առանցքային իրադարձությունները: 

…Հարցումներ, որոնց պատասխանները հավիտենական թևեր ունեն, առակներ ու կանխասացություններ, օծում, մատնություն, Վերջին ընթրիք, Հաղորդության խորհրդի հաստատում, չարչարանք, խաչելություն, թաղում և… լուսավոր, խաղաղեցնող, տագնապները վանող ու հրաշափառ Հարություն: 

Հարությամբ իմաստավորվեցին նախընթաց բոլոր իրադարձությունները Երուսաղեմում և, ընդհանրապես, մեր Տիրոջ՝ երկրի վրա անցկացրած յուրաքանչյուր քայլափոխում: 

Ծաղկազարդի տոնի նախօրեին՝ շաբաթ երեկոյան, կատարվում է նախատոնակ, բացվում են խորանների վարագույրները, իսկ տոնի օրը՝ ժամերգությունից հետո, մատուցվում է սուրբ և անմահ Պատարագ: Օրհնվում են ուռենու ճյուղեր, որոնք բաժանվում են հավատացյալներին:

Սա (ճյուղերի օրհնությունը) հիշեցումն  է այն իրադարձության, երբ ցնծացող բազմությունը դալար ճյուղեր էր սփռում Քրիստոսի ոտքերի տակ: Ճյուղերի, ինչպես նաև՝ հանդերձների՝ գետնին նետելը, ըստ եկեղեցական հայրերի, խորհրդանշում է մարդկանց՝ մեղքերից հրաժարվելը:  

Մեր Տերը Երուսաղեմ էր գնում՝ մասնակցելու զատկական տոներին: Եվ, փաստորեն, Ինքը եղավ զատկական Գառը. «Քրիստոս՝ մեր զատիկը, մորթվեց» (Ա Կոր. 5:7):

 Ծաղկազարդը, ազդարարելով Մեծ պահքի շրջանի ավարտը, միևնույն ժամանակ սկիզբն է Ավագ շաբաթվա: Այդ օրը պահքը չի ընդհատվում, այլ Ծաղկազարդի կիրակիի օղակով շղթայվում է շաբաթապահքին:  

Մեր սրտերն էլ՝ որպես փոքրիկ մի Երուսաղեմ, հաճախ ցնծությամբ և ոգևորության աղաղակներով բաց ենք անում Տիրոջ առջև: Սակայն կասկածներով լի հարցապնդումներով, երբեմն մատնությամբ, երբեմն հալածանքով, երբեմն խաչելությամբ և նույնիսկ թաղմամբ թույլ ենք տալիս, որ Տերը տառապի: Մինչև որ վերջնականապես Աստված հառնում և մշտական Իր ներկայությունն է ունենում մեր կյանքում:

Իսկ Աստծո Որդին իրականո՛ւմ արդեն տեսել ու ապրել է ամեն բան: Վճարել է մեր մեղքերի գինը՝ իր կյանքով: «Իմացե՛ք, որ ապականացու արծաթեղենով ու ոսկեղենով չէ, որ փրկվեցիք…, այլ՝ թանկագին արյամբ Քրիստոսի, որ անբիծ և անարատ է…» (Ա Պետ. 1:18-19)։

Մեզ մնում է միայն ցնծությամբ դիմավորել ու բացականչել. «Օրհնությո՜ւն Դավթի Որդուն, օրհնյա՜լ է նա, որ գալիս է Տիրոջ անունով, օրհնությո՜ւն բարձունքներում» (Մատթ. 21:9):

Եվ ապրել Տիրոջը՝ մեր սրտում բնակեցրած: Ապրել՝ Տիրոջ ներկայության մեջ հաստատված: Որպեսզի ցնծության ձայնը չմարի, մշտապես «Նրան հաճելի լինել կամեցողների սիրտը ուրախ լինի» (Ա Մն. 16:10):

Ծաղկազարդի տոնի երեկոյան կատարվում է դռնբացեքի հոգեթով արարողությունը, որի ընթացքում երգվում է «Բաց մեզ, Տէր» շարականը: Խորանի փակ վարագույրը Արքայության դարպասն է կարծես: Հոգևորականը խնդրում է, որ բացվի դուռը և արդարներն ու ապաշխարությամբ մաքրվածները ներս մտնեն…

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան

Վերին Արտաշատի Սբ Աստվածածին եկեղեցու հոգևոր հովիվ

Մեկնարկեց Ավագ շաբաթը: Մեր Տիրոջ երկրային կյանքի իրադարձությունների կիզակետում ենք: Յուրաքանչյուր օր՝ իրեն բնորոշ խորհրդով և ապրումներով:

Այսօր Ավագ երկուշաբթին է, որը խորհրդանշում է արարչության երկրորդ օրը:

Այսօր նաև «Անպտուղ թզենու» հիշատակության օրն է:

Բեթանիայում գիշերելուց հետո Հիսուս նորից Երուսաղեմ էր գնում: Եվ,  ինչպես Մատթեոս ավետարանիչն է փոխանցում, ճանապարհի վրա մի թզենի տեսավ: Մոտենալով՝ նկատեց, որ թզենին  դալար ճյուղերից ու տերևներից բացի ուրիշ ոչինչ չունի, անպտուղ է: Եվ թզենուն ասաց. «Այսուհետև քեզանից հավիտյան պտուղ թող չլինի»: Եվ նույն պահին թզենին չորացավ (Մատթ. 20:18-19): Աշակերտները հերթական անգամ իրենց զարմանքն արտահայտեցին Տիրոջ արածի հանդեպ, թե ինչպես խոսքն անմիջապես ներգործեց: Եվ Հիսուս տվեց հավիտենական ևս մի պատվեր և ապրելու ուղենիշ. «Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, եթե հավատ ունենաք և չերկմտեք, ոչ միայն կանեք այդ թզենուն պատահածը, այլև թեկուզ այդ լերանն ասեք՝ ելի՛ր ու ծո՛վն ընկիր, այն կկատարվի: Եվ ամեն ինչ, որ ուզեք աղոթքի մեջ հավատով, կստանաք»:

Հավատով և ապաշխարությամբ հնարավոր է հասնել հոգևոր բարձունքի կատարելության:

Ով անպտուղ է մնում այն միջավայրում, երբ բոլոր պայմանները կան պտղավորելու համար, չորանում է ի վերջո:

Տերը պտուղներ է ակնկալում:

Ավետարանում Տերը հաճախ է մարդուն համեմատում ծառի, իսկ նրա գործերը՝ պտուղների հետ:

«Բայց  ահավասիկ կացինը ծառերի արմատի վրա է. ամեն ծառ, որ բարի պտուղ չի տալիս, կտրվում և կրակն է նետվում» (Ղուկ. 3:7), որովհետև «յուրաքանչյուր ծառ իր պտղից է ճանաչվում: Փշերից թուզ  չեն քաղում և ոչ էլ մորենուց՝ խաղող» (Ղուկ. 6:47):

Իսկ քրիստոնյայի պտուղը հավատքն է, աղոթքը և առաքինությամբ զարդարված գործերը:

«Այսուհետև ապաշխարության արժանի պտուղնե՛ր տվեք» (Ղուկ. 3։6),֊ հորդորում և պատվիրում է մեր Տերը:

Եվ, իհարկե, զորացնում է ճշմարիտ ջանքեր գործադրողին:

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան

Ավագ երեքշաբթին ներկայացնում է Տասը կույսերի առակը և հավատացյալներին մղում խորհրդածության՝ Քրիստոսի վերահաս գալստյան, հավատի և վերջինից բխող գործերի, ամեն ժամ արթուն և պատրաստ լինելու անհրաժեշտության շուրջ:

Մատթեոսի Ավետարանի 25-րդ գլուխը սկսվում է իմաստուն և հիմար կույսերի մասին առակով:

«Երկնքի արքայությունը,- ասում է Տերը,- պիտի նմանեցվի տասը կույսերի, որոնք իրենց լապտերներն առած՝ փեսային և հարսին դիմավորելու ելան» (Մտթ. 25:1-2):

Հավատից բխող գործերով մշտապես պետք է վառ պահել սպասման լապտերները, ավելացնել առաքինությունների «ձեթը» և… արթուն մնալ, որովհետև «չգիտեք ո՛չ օրը և ո՛չ էլ ժամը» (Մտթ. 25:13), երբ Փեսան պիտի գա:

Իմաստուն կույսերն այդպես էլ վարվեցին. իրենց հետ վերցրել էին նաև պահեստավորած ձեթ: Թեպետև նիրհել էին, բայց դրսից եկողների ձայնը լսելով՝ վեր կացան, նորոգեցին լապտերներն ու պատրաստ կանգնեցին: Իսկ այն կույսերը, որոնց Տերն անվանում է հիմար, սկսեցին անհանգստանալ, թե ահա հիմա լապտերները կհանգչեն, իսկ իրենց ձեթը վերջանում է: Ձեթի պաշար խնդրեցին իմաստուն ընկերուհիներից, սակայն վերջիններս այս հարցում նույնպես իմաստուն եղան՝ պատասխանելով. եթե հիմա մեզ մոտ եղած պաշարից տանք, «գուցե թե՛ մեզ և թե՛ ձեզ չբավականացնի, ուստի գնացե՛ք վաճառողների մոտ և ձեզ համար գնե՛ք» (Մտթ 25:9):

Երբ նրանք գնացին, որ գնեն, փեսան եկավ, և ովքեր պատրաստ էին, նրա հետ հարսանիքի սրահը մտան, և դուռը փակվեց: Հետո եկան մյուս կույսերն  էլ ու ասացին. «Տե՛ր, Տե՛ր, բա՛ց արա»: Նա պատասխան տվեց ու ասաց. «Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, որ ձեզ չեմ ճանաչում» (Մտթ. 25:10-12): 

Տերն առակի հենց սկզբից բնորոշում է տալիս այն կույսերին, որոնք թեպետ Փեսայի գալու ժամը չգիտեին, սակայն միայն որոշ ժամանակ լուսավորող լապտեր էին վերցրել հետները: Առակի ընթերցողը կամ ունկնդիրն ի սկզբանե ուզում է հասկանալ, թե որտեղ են սխալվել Տիրոջ բնորոշած հիմար կույսերը, որոնք հանդիմանության են արժանանում, որպեսզի նույն սխալը չկրկնեն:

Իրականում, երկարատև նիրհի մեջ (հոգևոր իմաստով) շատերս ենք ընկնում: Կամ հաճախ ենք մոռանում ու թերանում նորոգել առաքինությունների լապտերը. չենք ավելացնում աստվածահաճո գործերի ձեթը:

Բայց «երանի այն ծառաներին, որոնց արթուն կգտնի Տերը, երբ գա» (Ղուկ. 12:37):

Թեպետև հիմար կույսերը հավատ ունեին առ այն, որ գալու են փեսան ու հարսը, սպասում էին հանդիսավոր այդ գալստյանը, սակայն այդ հավատը նրանց օգտակարություն չբերեց:

Եվ դրա համար է Հակոբոս առաքյալն ազդարարում և սթափեցնում. «Ո՛վ փուչ մարդ, ուզո՞ւմ ես իմանալ. հավատը դատարկ բան է՝ առանց գործերի» (Հակոբ. 2:20):

Եվ երանի նրանց, ովքեր մինչև վերջ կհամբերեն, և որոնց Տերը կհրավիրի՝ ասելով. «Եկե՛ք, իմ Հոր օրհնյալներ, ժառանգեցե՛ք աշխարհի սկզբից ձեզ համար պատրաստված արքայությունը» (Մտթ. 25:34):

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան

ԱՊԱՇԽԱՐՈՂԱՑ ԿԱՐԳ

Եկեղեցական արարողություններով ամենահագեցած օրն է Ավագ հինգշաբթին, երբ առավոտից մինչև ուշ գիշեր հավատացյալները մասնակից են լինում խորհրդաշատ ծեսերի, որոնցով վերապրում են Տիրոջ երկրային վերջին օրերի իրադարձությունները:

Առավոտյան ժամերգությունից հետո Ապաշխարողաց կարգն է կատարվում: Նրանք, ովքեր պահեցողության մեջ են, արձակում են ստանում և իրավունք՝ մոտենալու սուրբ Հաղորդությանը:

ՍՈՒՐԲ ՊԱՏԱՐԱԳ. ՀԱՂՈՐԴՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՀՐԴԻ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄ

Հաղորդությունը բաշխվում է սուրբ և անմահ Պատարագի ընթացքում, որը մատուցվում է ի հիշատակ Խորհրդավոր ընթրիքի  և Տիրոջ կողմից Հաղորդության խորհրդի հաստատման:

«Եվ մինչ նրանք դեռ ուտում էին, Հիսուս հաց վերցրեց, օրհնեց ու կտրեց, տվեց աշակերտներին ու ասաց. «Առե՛ք, կերե՛ք, այս է Իմ մարմինը»:

Եվ բաժակ վերցնելով՝ գոհություն հայտնեց, տվեց նրանց ու ասաց. «Խմեցե՛ք դրանից բոլորդ, որովհետև այդ է նոր ուխտի Իմ արյունը, որ թափվում է շատերի համար՝ իրենց մեղքերի թողության համար» (Մտթ. 26:26-28):

ՈՏՆԼՎԱ

Երբ դեռ ընթրիքը չէր ավարտվել, Քրիստոս վեր կացավ սեղանից, «մի կողմ դրեց զգեստները և մի սրբիչ վերցնելով՝ մեջքին կապեց: Եվ ապա ջուր վերցնելով՝ ածեց կոնքի մեջ և սկսեց Իր աշակերտների ոտքերը լվանալ և սրբել մեջքին կապած սրբիչով» (Հովհ. 13:4-5): Ի հիշատակ այս իրադարձության՝ եկեղեցիներում կատարվում է Ոտնլվայի կարգը, որի ժամանակ հոգևորականը լվանում է 12 տղաների ոտքերը՝ օծելով օրհնված յուղով:

«Եթե ոտքերդ չլվանամ, ինձ հետ մաս չունես»(Հովհ. 13:8)- ասում է Տերն ի պատասխան Պետրոսի զարմանքի, թե՝ «Տե՛ր, Դո՞ւ ես իմ ոտքերը լվանում» (Հովհ. 13:6):

Այնուհետև հորդորում է աշակերտներին նույն կերպ վարվել. «Արդ, եթե Ես՝ Տերս և Վարդապետս, լվացի ձեր ոտքերը, դուք պարտավոր եք միմյանց ոտքեր լվանալ: Ես ձեզ մի օրինակ տվեցի, որպեսզի դուք էլ միմյանց անեք այն, ինչ Ես արեցի ձեզ» (Հովհ. 13:14-15):

Խոնարհության անձնական օրինակ ու հավիտենական ևս մեկ դաս ու պատգամ:

ԽԱՎԱՐՄԱՆ ԿԱՐԳ

Երբ երեկոյանում է, և ծիսական օրը փոխված է լինում, սկսվում է Խավարման կարգը՝ Քրիստոսի մատնության և չարչարանքների հիշատակը, որն արդեն վերաբերում է Ավագ ուրբաթ օրվան. օրացուցային օրը հինգշաբթի է, ծիսական օրը՝ ուրբաթ, որովհետև երեկոյան ժամերգությունից հետո ծիսական օրը փոխվում է:

12 մոմեր են Խորանին՝ փակ վարագույրի առջև շարված: Բոլորը վառվում են՝ բացի մեկից. սա խորհրդանշում է մատնիչ Հուդային: Մեջտեղում Քրիստոսին խորհրդանշող մի մոմ է դրվում: Ավետարանական դրվագներից, սաղմոսներից ու շարականներից հետո մեկ առ մեկ հանգցվում են մոմերը, և վերջում եկեղեցին մնում է մթության մեջ՝ լուսավորված միայն Քրիստոսին խորհրդանշող մոմով: Այս ամենն ի ցույց է դնում այն, թե ինչպես տագնապների խառնարանում Տերը լքված մնաց բոլորի կողմից և միայնակ գնաց դեպի չարչարանք ու խաչելություն: «Կտակ»-ի ընթերցումից, «Տեր ողորմյա»-ից, «Ուր ես, մայր իմ»-ից ու «Փառք ի բարձունս»-ից հետո եկեղեցին լուսավորվում է, և բոլորը կարծես խոր շունչ են քաշում…  այն ամենը, ինչ կատարվեց՝ մատնություն, տառապանք ու խաչելություն, եղավ, որպեսզի գա մեր փրկությունը Հարուցյալ Քրիստոսի միջոցով:

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան

Այսօր մեր Տիրոջ չարչարանքների, խաչելության և թաղման հիշատակության օրն է: Եկեղեցիներում առավոտյան կատարվում է Խաչելության կարգը, ընթերցվում են ավետարանական դրվագները, որոնք ներկայացնում են Քրիստոսի՝ Պիղատոսի մոտ տարվելը, դրան հաջորդող իրադարձությունները՝ խաչելությունը, մահն ու Տիրոջ մարմինը խաչից իջեցնելը:

«Եվ այնտեղ քացախով լի մի աման կար. զինվորները լեղախառն քացախով մի սպունգ թրջեցին և այն դրին եղեգի ծայրին ու մոտեցրին Նրա բերանին: Երբ Հիսուսը լեղախառն քացախը բերանն առավ, ասաց. «Ամեն ինչ կատարված է»: Եվ գլուխը կախելով՝ հոգին ավանդեց» (Հովհ. 19:30-32):

Ամեն ինչ կատարված է: Մեծարում ենք խաչելությունը, որովհետև գիտենք Հարությունը:

Եվ Խաչը մահապատժի գործիքից քրիստոնյաներիս համար դառնում է փրկության միջոց: Եվ դրա համար է, որ Պողոս առաքյալը Գաղատացիներին ուղղված թղթի 6:14 համարում պարծենում է մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի խաչով, «որով աշխարհը խաչված է ինձ համար, ես էլ՝ աշխարհի համար»:

Եվ ըստ առաքյալի խոսքի՝ յուրաքանչյուր քրիստոնյա այսուհետև խաչն է հանում իր մարմինը՝ «կրքերով և ցանկություններով հանդերձ» (Գաղ. 5:24), որպեսզի պտղավորի հոգին այս բարիքներով՝ «սեր, խնդություն, խաղաղություն, համբերություն, քաղցրություն, բարություն, հավատարմություն, հեզություն, ժուժկալություն» (Գաղ. 5:22-23):

Քրիստոսի խաչելությունից հետո Հովսեփ Արեմաթացին իրավունք է ստանում խաչից իջեցնելու Տիրոջ անշնչացած մարմինը:

«Եվ Հովսեփը կտավ գնեց ու նրան (Տիրոջը) իջեցնելով՝ պատեց այդ կտավով ու դրեց մի գերեզմանի մեջ, որ փորված էր ժայռի մեջ: Եվ քար գլորեց գերեզմանի դռան առաջ: Իսկ Մարիամ Մագդաղենացին և Հակոբոսի ու Հովսեի մայր Մարիամը տեսան այն տեղը, ուր Նա դրվեց» (Մարկ. 15:46-47):

Այսպես ժայռափոր քարայրում ամփոփվեց Տիրոջ մարմինը: Այս իրադարձության հիշատակությունն է Ավագ ուրբաթ երեկոյան՝ ժամերգությունից հետո, նախատոնակի ընթացքում կատարվում եկեղեցիներում. Քրիստոսի խորհրդանշական գերեզմանը՝ ծաղիկներով ու ծառի ճյուղերով պատված, պտտում են եկեղեցու շուրջ, իսկ հավատացյալ ժողովուրդը հետևում է թափորին:

Տիրոջ թաղումից հետո, այնուամենայնիվ, բոլոր քրիստոնյաները գիտեն, որ շուտով գերեզմանը թափուր են գտնելու…

Եվ այդ սպասումով ընդառաջ ենք գնում Սուրբ Հարության հրաշափառ տոնին:

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան

Սուրբ Հարության ակնկալիքով և սպասումով մտնում ենք Ավագ շաբաթվա վերջին օրը:

Պատրաստվում ենք Սուրբ Հարության նախատոնակին՝ Ճրագալույցի սուրբ Պատարագին:

Ճրագ լուցանել, այսինքն՝ ճրագ վառել, այս արտահայտությունն է ընկած «ճրագալույց» բառի հիմքում: Շատերը, հավանաբար ի նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ Պատարագի ավարտին ճրագներ կամ լույսեր են տանում տուն, թյուրիմացաբար «ճրագալույս» են կոչում օրվա գլխավոր հոգևոր իրադարձությունը:

Ճիշտ է ՃՐԱԳԱԼՈՒՅՑ-ը, որը կատարվում է ինչպես Սուրբ Ծննդյան, այնպես էլ Սուրբ Հարության նախորդ օրը երեկոյան:

Ուրեմն՝ ճրագները՝ որպես Քրիստոսի Հարության և ընդհանրապես Տիրոջ բոլոր տնօրինությունների խորհրդանիշ, լուցանելով կամ վառելով, ազդարարում ենք՝

ՔՐԻՍՏՈՍ ՀԱՐՅԱ՜Վ Ի ՄԵՌԵԼՈՑ:

Ինչպես որ «ճրագը վառելով կաթսայի տակ չեն դնում, այլ աշտանակի վրա, և նա լույս է տալիս բոլոր նրանց, որ տան մեջ են» (Մտթ. 5:15), այդպես էլ, ըստ Տիրոջ պատվերի, պիտի փայլի քրիստոնյայի լույսը, որպեսզի «տեսնեն ձեր բարի գործերն ու փառավորեն ձեր Հորը, որ երկնքում է» (Մտթ. 5:16):

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան

«Ինչո՞ւ եք ողջին մեռելների մեջ փնտրում: Այստեղ չէ, այլ հարություն առավ» (Ղուկ. 24:5-6):

Ավետիս, որ փոխեց մարդկային կյանքի պատմության հունը: Բարի լուր, որ խաղաղություն իջեցրեց մարդկանց հոգիներին, հույս ներշնչեց, հավատը կնքեց ու ամրագրեց: Քրիստոսի Հարության իրողության հանդեպ հավատը դարձավ այն խարիսխը, որն այս աշխարհի ալեկոծությունների մեջ անվտանգ է պահում մեր կյանքի նավը: Դատարկ գերեզմանը նոր հույսով լցրեց այցելած կանանց, որոնք գնացել էին անուշաբույր յուղով օծելու Տիրոջ մարմինը:

Եվ հրեշտակը, ընդառաջ ելնելով Մարիամ Մագդաղենացուն, Հակոբի մայր Մարիամին և Սողոմեին, ասաց. «Այստեղ չէ, այլ հարություն առավ»:

Բարի լուրը փոխանցվեց շուրթից շուրթ և հոգուց հոգի: Հարուցյալ Քրիստոս երևաց Իր աշակերտներին, խոսեց նրանց հետ և այլևս չէր ասում՝ այս իրողության մասին ոչ ոքի չպատմեք (ինչպես որ հաճախ անում էր Իր երկրային կյանքի տնօրինություններից հետո), այլ պատվիրեց. «Գնացե՛ք ուրեմն, աշակերտ դարձրեք բոլոր ազգերին, նրանց մկրտե՛ք Հոր և Որդու և Սուրբ Հոգու անունով: Ուսուցանե՛ք նրանց պահել այն բոլորը, ինչ Ես պատվիրեցի: Եվ ահա Ես ձեզ հետ եմ բոլոր օրերում՝ մինչև աշխարհի վախճանը» (Մտթ. 28:20-21):

Եվ Ավետարանի քարոզությունը, հիմքում ունենալով Քրիստոսի սուրբ Հարությունը, նոր թևեր ստացավ: Այն առաքյալները, որոնք երբեմն մարդկային տկարություն էին ցուցաբերում՝ ուրանալով կամ լքելով Տիրոջը, հարության փաստին ականատես լինելուց հետո դարձան համարձակ քարոզիչներ՝ արհամարհելով յուրաքանչյուր վտանգ կամ հալածանք, իրենց կյանքից թանկ համարեցին խոսել և պատմել Քրիստոսի հրաշափառ Հարության մասին:

Քրիստոս հարություն է առել:

Եվ, հետևաբար, հարություն պիտի առնեն Քրիստոսով ննջածները: Պողոս առաքյալը  Կորնթացիներին գրված առաջին նամակում ի պատասխան այն մարդկանց, որոնք ասում են, թե մահացածների հարություն չկա, ասում է. «Եթե մեռելների հարություն չկա, ապա և Քրիստոս հարություն չի առել: Եվ եթե Քրիստոս հարություն չի առել, իզուր է մեր քարոզությունը, իզուր է և ձեր հավատը» (Ա Կոր. 15:13-14):

«Մնացե՛ք Իմ մեջ,- պատվիրում է Տերը,- և Ես՝ ձեր մեջ. ինչպես որ ճյուղը, որ ինքն իրեն չի կարող պտուղ տալ, եթե որթատունկի վրա հաստատված չլինի, նույնպես և դուք, եթե Ինձ վրա հաստատված չլինեք» (Հովհ. 15:4):

Սուրբ Հարությունը, որ կոչվում է նաև «Զատիկ» (մեղքերից զատվելու, անջատվելու և դեպի Աստված վերադառնալու իմաստով), տոնվում է հիսուն օր: Ծիսական տարվա ընթացքում երկրորդ տաղավար տոնն է. նշվում է մինչև Հոգեգալուստ: Տոնական այս ընթացքը կոչվում է «հինունք» կամ «հինանց շրջան», որի կիրակիներից յուրաքանչյուրը նույնպես (ինչպես որ Մեծ պահքի կիրակիներն էին) ունի իր խորհուրդը՝ հարության միտքն ավելի արմատավորող: Հինանց շրջանի քառասուն օրերը վերաբերում են հարուցյալ Տիրոջ երկրային տնօրինություններին, իսկ մնացած տասը օրերը՝ Համբարձմանը:

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան

Այսպես է կոչվում Սուրբ Հարությանը հաջորդող առաջին կիրակին, որը մարդուն և մարդկությանը վերանորոգելու խորհուրդն ունի:

Քրիստոսով՝ նոր մարդ:

Ադամը, Քրիստոսի հրաշափառ հարությամբ լուսավորված, վերադարձի ճանապարհն է բռնում՝ դեպի Եդեմ, դեպի հավիտենական լույս: Վերադարձ, բայց ոչ թե նույն, եկած ճանապարհով, այլ այն ուղով, որը մատնանշեց Տերը՝ պարզելով իր Խաչը: Վերադարձ դեպի դրախտ՝ չտրորված, նոր Ճանապարհով. «Ես եմ Ճանապարհը, Ճշմարտությունը և Կյանքը: Ոչ ոք չի գա Հոր մոտ, եթե ոչ՝ ինձանով» (Հովհ. 14:6):

Շնորհք պատրիարք Գալուստյանը, արևմտյան եկեղեցիների օրինակով, Հինանց շրջանի կիրակիներն անվանել է «գունագեղ»: Յուրաքանչյուր կիրակի՝ իր խորհրդին բնորոշ գույնով: Եվ նորոգության, մաքրագործման խորհուրդն ունեցող այս կիրակին կոչել է նաև Սպիտակ:

Կրկնազատիկ է, որովհետև այս կիրակի վերստին ու նորովի փորձում ենք ամբողջապես յուրացնել հարության, ազատության և փրկության խորհուրդը, փորձում ենք նորից կրկնել այն ուրախությունները, որ ունեցանք Զատկի օրը՝ Փրկչի հարությամբ: Եվ կրկին ապրում ենք Հարության տոնը՝ շարունակելով նորոգել մեր ներքին մարդուն (Ա Կորնթ. Դ 16):

«Մի կողմ նետեք ձեր նախկին կենցաղը, հին մարդուն, որ ապականված է ցանկությամբ ու խաբեությամբ,- ասում է Պողոս առաքյալը Եփեսացիներին ուղղված թղթում:-  Նորոգվե՛ք հոգով և մտքով. հագե՛ք նոր մարդուն, որ ըստ Աստծո կամքի՝ արդարությամբ և ճշմարտությամբ է հաստատված» (Եփ. Դ 22-25):

Մեկ այլ տեղ՝ Կողոսացիներին ուղղված թղթի 3-րդ գլխի 10-րդ համարում, առաքյալն ասում, հորդորում և կոչ է անում՝ «Մերկացե՛ք հին մարդուց՝ իր գործերով, և հագե՛ք նոր մարդուն, որ մշտապես նորոգվում է իր Արարչի պատկերով և Նրան ճանաչելով»:                                                                           

Տիրոջ վարդապետության անկյունաքարը, որ Սերն է, դարձավ «նոր պատվիրան», նոր փոփոխությունների, նորոգման, կատարելագործման ուղենիշ, որը մարդուն պիտի վերադարձնի կորուսյալ Դրախտ:

Այդ ակնկալիքով (դրախտը ժառանգելու) հիսուն օրեր շարունակելու ենք ապրել Հարության խորհուրդը՝ իր զանազան երանգներով:

Տ. Եղիշե քհն. Նուրիջանյան