Յուրաքանչյուր ազգի, ժողովրդի պատմության մեջ լինում են անցքեր, իրադարձություններ, որոնց ճակատագրական հետքը ձգվում, խորանում է դարերի մեջ և կատարման պահից որքան հեռանում, այնքան իմաստավորվում, այնքան հզորանում է նրանց դերն ու նշանակությունը։ Ասել է թե՝ այն չի պարփակվում պատմության որևէ էջում որպես այդ ժամանակահատվածին բնորոշ անհրաժեշտություն, այլ դառնում է տվյալ ժողովրդի անընդհատ բաբախող  սրտի արյունատար երակը, նրա՝ հավերժություն տանող ճանապարհի ճշմարիտ լույսը՝ «լույս զվարթը»։

Հազարամյակներ այս մոլորակի վրա ապրող հայ ժողովրդի համար այս «լույս զվարթը» ծագեց 301 թվականին։ Վեհակերտումի և արարչագործ այս լույսը հիրավի դարձավ մեր հոգու ու մտքի տրամաբանությունը, դարձավ դարերի մեջ, քարերի մեջ, մագաղաթի ու թղթի վրա ամբարված մեր մտքի ու կամքի հանճարը, դարձավ մեր տան բազմադարյան ու սրբազան սյունը, մեր երազների ու տենչերի հայելին, որում կարողացանք տեսնել մեր հոգեկերտումի ճշմարիտ պատկերը։ Այդ Լույսը դարձավ հայոց նոր կյանքի սկիզբը և հայոց՝ բոլոր տրամաբանություններից ավելին լինելու գիտակցությունը։ Հենց այս գիտակցության արմատներն էին դարեր շարունակ, առանց պետականության, օտարների լծի տակ, կեղեքումների, խոշտանգումների մեջ, եղեռնից մազապուրծ եղած, մեզ մղում շարունակելու ապրել և արարել, հավատալ ու հուսալ, սիրել ու աղոթել, աղոթել անգամ մեր թշնամու համար։

Քրիստոնեությունը մեր ժողովրդի համար սովորական կրոնի պատահական ընտրություն չէր։ Ամենամոր Որդուն հետևորդ դառնալը հարության խորհուրդ էր ու ազատության ոգի, թող որ դժվարին, մշտապես խաչվելու ենթակա, բայց և ճշմարիտ ու հավերժալույս տանող ճանապարհ։

Մայրապաշտության ակունքները շատ խորն են. այն հաշվվում է դեռևս նեոլիթի շրջանի նախնադարյան համայնական հասարակարգից։ Մայրը` որպես ծնող, սնող, որպես առաջին կրթիչ ու դաստիարակիչ, որպես ամենախոր զգացմունքները, արժեքներն ու սրբությունները մեզ առաջինը հաղորդող, մնում է ու կա մարդկության համար որպես սրբություն։ Տեղին է հիշել  երջանկահիշատակ Հայոց Վազգեն Ա Հայրապետի՝ բանաձևի արժեք ունեցող խոսքը.

«Կինը մայրութեամբ վեր կը բարձրանայ մարմնականի պայմաններէն ու կը պսակուի ծննդեան հրաշքի լոյսով։ Կը զգայ իր էութեան մէջ սարսուռը արարչագործութեան՝ ու ծունկի եկած իր ծնած երեխայի առջև՝ կը տեսնէ անոր մէջ պտուղը Աստուծոյ շնորհաբաշխ ուժին և տեսիլքը կʼունենայ նմանուելու զՅիսուս ծնող Սուրբ Կոյսին»։