Երգ, աղոթք և գրաբար

Գրաբար բնագիր

1. Հրաշացան պակուցմամբ բազմութիւնք երկնայինք, եւ մեծաւ պշուցմամբ զահի հարան ազինք, տեսանելով զհին Եդեմ ասպարէզ հանդիսի դժոխաբորբ հրոյն Կայինական ախտին, եւ զնոր պատարագ այս նորոյս Հաբէլի, որոյ արիւնըն յարաժամ խօսի.

- Տէր սուրբ եւ ճշմարիտ, մինչեւ յե՞րբ ոչ դատիս եւ ոչ խնդրես զվրէժ արեան մերոյ ի բնակչաց երկրին։

2. Պատկերք հարազատք Գառինըն Աստուծոյ, որք ի սպանդ վարեցան իբրեւ հօտ ոչխարաց, իբրեւ որոջս անմռունչս, որք կային առաջի անասնական ազդմամբ գազանացեալ կտրչաց, այնպէս եւ ոչ բացին զբերանս իւրեանց առ ի բողոքել ընդ դահիճսն ժանտ. 

- Տէր սուրբ եւ ճշմարիտ, մինչեւ յե՞րբ ոչ դատիս եւ ոչ խնդրես զվրէժ արեան մերոյ ի բնակչաց երկրին։

3. Բարձաւ դատաստան առ նոցա խոնարհութեան, եւ բարձան կեանք նոցա ի յերկրէ հարց իւրեանց, թէպէտ նոցա չէր գործեալ եւ ո՛չ մի ինչ վնաս, կամ բնաւ ո՛չ գտեալ նենգութիւն ի բերան, զի եւ այնու գտցին նմանեալք Փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի տարադատ զենման.

- Տէր սուրբ եւ ճշմարիտ, մինչեւ յե՞րբ ոչ դատիս եւ ոչ խնդրես զվրէժ արեան մերոյ ի բնակչաց երկրին։

4. Լաւ վարկան չարչարել ʼնդ ժողովրդեանն Աստուծոյ, քան առ փոքր ժամանակ վայելել ի մեղս. կարեւոր համարեցան զնախատինսն Քրիստոսի, քան անարգ ուրացութեամբ ստանալ մեծութիւն, զի յուսով հայեցեալ՝ տեսին զհատուցումն իւրեանց պատրաստեալ առ Թագաւորին․

- Տէր սուրբ եւ ճշմարիտ, մինչեւ յե՞րբ ոչ դատիս եւ ոչ խնդրես զվրէժ արեան մերոյ ի բնակչաց երկրին։

5. Լաւ եդին ընծայել զմարմինս իւրեանց ի կոխումն ոտից վարազացեալ գարշելեաց, քան առ ոտս հարեալ առ ի խոզից տեսանել զպայծառ մարգարիտ աւանդին Հայ անուան, զոր կալան առ պարգեւս՝ գեր ի վեր քան զհամայն, տուեալ յԱրարչէն տանս Արարատեան.

- Տէր սուրբ եւ ճշմարիտ, մինչեւ յե՞րբ ոչ դատիս եւ ոչ խնդրես զվրէժ արեան մերոյ ի բնակչաց երկրին։

6. Ընտրեցին զհատումն շրթանց եւ լեզուաց, քան զրկել ի խօսից բնակաց Հայկազանց. առաւել ընտրեցին ո՛չ ունել խօսարան եւ անխօս բարբառով խօսել ընդ Աստուծոյ, քան մերժել ի շրթանց զայբուբեն Մեսրոպեան եւ ընդ աղբ գալ խղճիւ ի մուրացածոյն․

- Տէր սուրբ եւ ճշմարիտ, մինչեւ յե՞րբ ոչ դատիս եւ ոչ խնդրես զվրէժ արեան մերոյ ի բնակչաց երկրին։

7. Եդին զանձինս ի վերայ հայրենեաց եւ բնիկ օրինաց, կարգաց, աւանդութեանց, ոչ փոխանակեալ զադամանդեան միամտութիւն հաւատոց ընդ փափուկ վայելմանց անցաւոր այսր կենաց. եւ զօրէն ցորենոյ ի յերկիր բարի անկեալ՝ աճեցին ընդ միոյ հարիւրապատիկ․

- Տէր սուրբ եւ ճշմարիտ, մինչեւ յե՞րբ ոչ դատիս եւ ոչ խնդրես զվրէժ արեան մերոյ ի բնակչաց երկրին։

8. Առ սէր Քրիստոսի փութացան յանձն առնուլ զյօշումն անդամոց եւ զկիզումն մարմնոց, որոց ճենճեր պատարագի եւ խանձման հոտ մահու ի բուրումն կենաց փոխարկեալ Աստուծոյ՝ ընկալաւ փոխանակ Տեառնական պատարագին՝ եդեալ ի սեղան մերս եկեղեցեաց․

- Տէ՛ր սուրբ եւ ճշմարիտ, ո՞վ զմեզ մեկնեսցէ ի քո սիրոյդ որ կոչէ․ «Ուր եսն եմ՝ անդ եւ պաշտօնեայքն իմ եղիցին»։

9. Հաւատովք պարտեցին զբռնաւոր իշխեցողս եւ դարձեալ հաւատովք փոխեցան ի յաստեացս. ոչ երկեան ի ցասմանէ բռնացեալ Գազանին, այլ գործեցին զարդարութիւն եւ հասին աւետեաց. ընկալան զպսակ եւ անուն քաջութեան՝ հաճոյ լինելով Արարչին իւրեանց․

- Տէ՛ր սուրբ եւ ճշմարիտ, ո՞վ զմեզ մեկնեսցէ ի քո սիրոյդ որ կոչէ․ «Ուր եսն եմ՝ անդ եւ պաշտօնեայքն իմ եղիցին»։

10. Թօթափեալ զտաղտկութիւն ախտական կենցաղոյս՝ ոչ ինչ դանդաղեցան ելանել ի կենացս, այլ ընդ փոյթ վեր թեւեալ սլացան ի յերկինս՝ հասանել կամելով առ օթեւանս հանգստեան անախտական յարկաց եւ մեծի տանուտեառն՝ հանգուցանողին սրբոցն իւրոց.

- Տէ՛ր սուրբ եւ ճշմարիտ, ո՞վ զմեզ մեկնեսցէ ի քո սիրոյդ որ կոչէ․ «Ուր եսն եմ՝ անդ եւ պաշտօնեայքն իմ եղիցին»։

11. Գոլով մարմնաւոր ծնունդք երկրաւորք՝ արդ ելին անմարմինք՝ ծնեալք վերստին, ի տրտմական արգանդէ ստեղծական աշխարհիս՝ անտրտմական կենցաղոյն եղեն ծնունդք զուարթունք․ եւ թէպէտ բնութեամբ հողեղէնք հաստատեալք՝ հրեղէնք եղեն հոգեղինացեալք․

- Տէ՛ր սուրբ եւ ճշմարիտ, զերծո՛ զմեզ ի չար ժամանակէս եւ հաստատեա՛ առաքինութեամբ՝ օգնականութեամբ սոցին։

Փառք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ։

12. Նահատակք Ապրիլեան կոչեցեալ կենաց ամսոյ, որոց թիւ համարի իբրեւ երկերիւր բիւր․ վկայք պատուականք նորակերտ ժամանակաց, ի սկիզբն առեալ կատարման ի քսանչորս օր ամսեան, ի հազար ինն հարիւր հնգետասան ամի թուականութեան դարուցս փրկչական․ 

- Տէ՛ր սուրբ եւ ճշմարիտ, զերծո՛ զմեզ ի չար ժամանակէս եւ հաստատեա՛ առաքինութեամբ՝ օգնականութեամբ սոցին։

Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։

13. Սուրբ վկայք ժամանեալք ի Սիոն լեառն սրբութեան, ի քաղաք Աստուծոյ, յԵրուսաղէմն վերին, եւ ի բանակս բիւրուց հրեշտակաց երկնայնոց, յեկեղեցի ամենայն անդրանկաց գրելոց յերկինս․ բարեխօ՛ս մեզ լերուք զյիշատակ ձեր տօնողացս՝ համարձակութեամբ զԱստուած աղաչել.

- Տէ՛ր սուրբ եւ ճշմարիտ, զերծո՛ զմեզ ի չար ժամանակէս եւ հաստատեա՛ առաքինութեամբ՝ օգնականութեամբ սոցին։

Արևելահայերեն թարգմանություն

1. Ահաբեկված զարմացան երկնային բազմությունները և մեծ ապշանքով զարհուրեցին ազգերը՝ տեսնելով հին Եդեմը կայենական ախտի դժոխաբորբ կրակի հանդիսության ասպարեզ և նոր զոհաբերությունն այս նոր Աբելի, որի արյունը հարաժամ աղաղակում է.

- Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, մինչև ե՞րբ դատաստան չես անելու և չես խնդրելու մեր արյան վրեժը երկրի բնակիչներից։

2. Աստծո Գառի հարազատ պատկերները, որ իբրև ոչխարների հոտ քշվեցին սպանդանոց, անմռունչ գառնուկների պես, որ կանգնած էին անասնական ազդմամբ գազանացած մսագործների առաջ, չբացեցին իրենց բերանը՝ բողոքելու ժանտ դահիճներից․

- Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, մինչև ե՞րբ դատաստան չես անելու և չես խնդրելու մեր արյան վրեժը երկրի բնակիչներից։

3. Վերացավ դատաստանը նրանց խոնարհության պատճառով, և վերցվեց նրանց կյանքը իրենց հայրերի երկրից, թեպետ ոչ մի հանցանք չէին գործել կամ ոչ մի նենգություն նրանց բերանում չէր գտնվել, որպեսզի դրանով ևս նմանվեն տարադատ* սպանված Փրկչին՝ Հիսուս Քրիստոսին․

- Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, մինչև ե՞րբ դատաստան չես անելու և չես խնդրելու մեր արյան վրեժը երկրի բնակիչներից։

4. Նախընտրեցին չարչարվել Աստծո ժողովրդի հետ, քան մի փոքր ժամանակ վայելել մեղքեր, առավել կարևոր համարեցին Քրիստոսի նախատինքը, քան հարստության ձեռքբերումն անարգ ուրացությամբ, քանզի հույսով նայելով՝ տեսան Թագավորի մոտ պատրաստված իրենց հատուցումը.

- Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, մինչև ե՞րբ դատաստան չես անելու և չես խնդրելու մեր արյան վրեժը երկրի բնակիչներից։

5. Ավելի լավ համարեցին իրենց մարմինն ընծայել վարազացած գարշելիների ոտքերի կոխոտմանը, քան խոզերի ոտքերի տակ տրորված տեսնել «հայ» անվան ավանդի պայծառ մարգարիտը, որ ստացան որպես Արարատյան մեր տանը Արարչից տրված ամենամեծ պարգև.

 - Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, մինչև ե՞րբ դատաստան չես անելու և չես խնդրելու մեր արյան վրեժը երկրի բնակիչներից։

 6. Նախընտրեցին շուրթերի ու լեզվի հատումը և ոչ թե հայ ազգի հարազատ լեզվից զրկումը․ ավելի լավ համարեցին չունենալ խոսարան և Աստծո հետ անձայն խոսել, քան շուրթերից մերժել մեսրոպյան այբուբենը և մուրացվածի աղբի մեջ խղճով շաղախվել․

 - Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, մինչև ե՞րբ դատաստան չես անելու և չես խնդրելու մեր արյան վրեժը երկրի բնակիչներից։

7. Իրենց կյանքը տվեցին հանուն հայրենիքի և հայրենի օրենքների, կարգերի, ավանդությունների՝ չփոխանակելով հավատքի ադամանդե միամտությունը այս կյանքի անցավոր փափուկ վայելքների հետ, և լավ հողի մեջ ընկած ցորենի նման՝ աճեցին մեկի դիմաց հարյուրապատիկ չափով․

 - Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, մինչև ե՞րբ դատաստան չես անելու և չես խնդրելու մեր արյան վրեժը երկրի բնակիչներից։

 8. Քրիստոսի սիրո համար հանձն առան անդամների հոշոտում ու մարմնի կիզում, որոնց զոհաբերության ճենճերն ու մահվան խանձահոտը փոխարկելով կյանքի բուրման՝ Աստված ընդունեց մեր եկեղեցիների սեղանին դրված Տերունական պատարագի փոխարեն․

 - Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, ո՞վ կբաժանի մեզ Քո սիրուց, որ կանչում է․ «Ուր Ես եմ, այնտեղ և Իմ ծառաները կլինեն»։

 9. Հավատքով պարտության մատնեցին բռնակալ իշխողներին և նաև հավատքով տեղափոխվեցին այստեղից․ չերկնչեցին բռնացած Գազանի ցասումից, այլ գործեցին արդարություն և հասան ավետիսին․ ընդունեցին քաջության պսակն ու անունը՝ հաճելի լինելով իրենց Արարչին․

  - Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, ո՞վ կբաժանի մեզ Քո սիրուց, որ կանչում է․ «Ուր Ես եմ, այնտեղ և Իմ ծառաները կլինեն»։

 10. Այս ախտալից կյանքի տաղտկությունը թոթափելով՝ բնավ չդանդաղեցին ելնելու այս կյանքից, այլ արագ թևածելով սլացան վեր՝ երկինք՝ կամենալով հասնել անախտ հարկերի հանգստավետ օթևաններին և մեծ Տանտիրոջը՝ Իր սրբերին Հանգստացնողին.

   - Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, ո՞վ կբաժանի մեզ Քո սիրուց, որ կանչում է․ «Ուր Ես եմ, այնտեղ և Իմ ծառաները կլինեն»։

11. Երկրային մարմնավոր ծնունդներ լինելով՝ այժմ ելան իբրև անմարմիններ՝ վերստին ծնվելով․ այս ստեղծական աշխարհի տրտմալից արգանդից լինելով՝ դարձան անտրտում կյանքի զվարթուն ծնունդներ, և թեպետ բնությամբ հողեղեն էին հաստատված, դարձան հոգեղինացած հրեղեններ.

- Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, ազատի՛ր մեզ այս չար ժամանակից և հաստատի՛ր առաքինությամբ՝ սրանց օգնությամբ։

Փառք Հորը, Որդուն և Սուրբ Հոգուն։

12. Կյանքի «Ապրիլյան» կոչված ամսվա նահատակներ, որոնց թիվը շուրջ երկու հարյուր բյուր է, նորակերտ ժամանակների պատվական վկաներ, որոնց նահատակության սկիզբը եղավ ամսվա 24-րդ օրը՝ Փրկչական թվարկության հազար ինը հարյուր տասնհինգ թվին.

- Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, ազատի՛ր մեզ այս չար ժամանակից և հաստատի՛ր առաքինությամբ՝ սրանց օգնությամբ։

Այժմ և միշտ և հավիտյանս հավիտենից․ ամեն։

13. Սո՛ւրբ վկաներ, որ ժամանեցիք Սիոն սուրբ լեռը, Աստծո քաղաքը՝ Վերին Երուսաղեմ, և բյուրավոր երկնային հրեշտակների բանակատեղը, երկնքում գրված բոլոր անդրանիկների եկեղեցին, բարեխո՛ս եղեք ձեր հիշատակը տոնողներիս համար, որպեսզի համարձակությամբ աղաչենք Աստծուն․

- Տե՛ր սուրբ և ճշմարիտ, ազատի՛ր մեզ այս չար ժամանակից և հաստատի՛ր առաքինությամբ՝ սրանց օգնությամբ։

* Տարադատ - անարդար ձևով դատված

Գրաբար բնագրի երկու տուն

Հրաշակերտ եւ զօրեղ փայտ խաչի քո, Քրիստոս, գաւազան զօրութեան ի յերկրի երեւեալ. եկայք, ժողովուրդք, երկրպագեսցուք։

Սա է զէն յաղթութեան հաւատացելոց, ախոյեան եւ կնիք յաղթող ընդդէմ թշնամւոյն. եկայք, ժողովուրդք, երկրպագեսցուք։

Արևելահայերեն թարգմանություն

Քո հրաշակերտ և զորեղ խաչափայտը, Քրիստոս, երկրում երևաց իբրև զորավոր գավազան։ Եկե՛ք, ժողովուրդներ, երկրպագե՛նք։

Սա հավատացյալների հաղթանակի զենքն է, թշնամուն հաղթող ախոյան ու կնիք։ Եկե՛ք, ժողովուրդներ, երկրպագե՛նք։

Գրաբար

Երանելի սուրբ առաքեալք՝ 

հրաւիրեալք ի սկզբանէ եւ ընտրեալք յորովայնէ, 

սպասաւորք եւ բարեկամք եւ վկայք Աստուածորդւոյն, 

բարեխօսեցէ՛ք առ Տէր վասն անձանց մերոց:

Որք առիք իշխանութիւն ի վերայ ազգի մարդկան՝ 

կապել եւ արձակել ի յերկինս եւ ի յերկրի, 

արձակեցէ՛ք զմեզ ի կապանաց մեղաց մերոց:

Խաչակցեալք ընդ Քրիստոսի եւ ընդ Նմին թագաւորեալք, 

ի միւսանգամ գալստեան Նորա նստելոց էք դատաւորք. 

թողութի՛ւն շնորհեցէք եւ մեզ՝ մեղաւորացս:

Աշխարհաբար

Երանելի սո՛ւրբ առաքյալներ,

ի սկզբանե հրավիրվածներ ու [մոր] որովայնից ընտրվածներ,

Աստվածորդու սպասավորներ, բարեկամներ և վկաներ,

բարեխոսե՛ք Տիրոջ առաջ մեր անձերի համար։

Դուք, որ մարդկային ցեղի վրա իշխանություն ստացաք՝

կապելու և արձակելու երկնքում ու երկրում,

արձակե՛ք մեր մեղքերի կապանքները։

Քանի որ խաչակցեցիք Քրիստոսին և Նրա հետ թագավորեցիք,

Նրա հաջորդ գալստյանն իբրև դատավոր եք նստելու,

թողությո՛ւն շնորհեք նաև մեզ՝ մեղավորներիս։