Հովհաննես առաքյալի Ավետարանի երկրորդ գլխում պատմվում է, որ երբ Հիսուսը Հովհաննես Մկրտչի ձեռքով մկրտվելու նպատակով Իր հայրենիքից` Գալիլեայի շրջանից, գնում է Հորդանան, Հորդանանի մերձակայքում Իր համար մի ժամանակավոր օթևան է գտնում, ուր մկրտվելուց հետո դեռևս մի քանի օր մնում է։ Այդ ընթացքում Նրա հետ ծանոթանում են ձկնորսներ Անդրեասն ու նրա եղբայր Սիմոն-Պետրոսը և ևս մեկը, որի անունը Հովհաննես ավետարանիչը չի տալիս, սակայն հավանաբար հենց ինքն է` Ավետարանի հեղինակը. որովհետև Հովհաննեսն իր Ավետարանում, երբ խոսում է իր մասին, հաճախ իր անունը չի տալիս։ Հովհաննեսն ու Անդրեասը Հովհաննես Մկրտչի աշակերտներն էին և նրանից են իմանում, որ Հիսուսն է այն Փրկիչը, որին երկար դարեր սպասում էր հրեա ժողովուրդը։ 

Այս երեքի հետ ծանոթանալու հաջորդ օրը Հիսուսը որոշում է վերադառնալ Գալիլեա։ Այդ ժամանակ Նրա հետ ծանոթանում են ևս երկու հոգի` Փիլիպպոսը և Նաթանայելը, որ Գալիլեայի Կանա քաղաքից էր։ Այսպիսով` Հիսուսը ձեռք է բերում հինգ աշակերտ, որոնց հետ գնում է Գալիլեա։ 

Փիլիպպոսի և Նաթանայելի հետ հանդիպումից երեք օր հետո Գալիլեայի Կանա քաղաքում  մի հարսանիք էր տեղի ունենում։ Հիսուսն Իր աշակերտների հետ նույնպես հրավիրվում է մասնակցելու դրան։ Այն մարդիկ, որոնց տանը հարսանիքն էր, Հիսուսին ու Նրա ընտանիքին բարեկամ, նույնիսկ գուցե ազգական մարդիկ էին, որովհետև Հիսուսի մայրը նախքան իր Որդու գալն արդեն այդ տանն էր։ 

Հարսանիքի ժամանակ հանկարծ պարզվում է, որ գինին վերջացել է։ Հիսուսի մայրը` Մարիամը, մոտենում է Նրան և այս մասին հայտնում։ Նա հույս ունի, որ Հիսուսը մի բան կանի, այսինքն` հրաշք կգործի, և հարսանիքի տերերին այդ դժվար կացությունից կհանի։ Սակայն Հիսուսը, հասկանալով, թե Իր մայրն ինչ է ակնկալում, նրան ասում է.

- Ի՞նչ ես ուզում Ինձնից, ո՛վ կին. Իմ ժամանակը դեռ չի հասել։

Հիսուսն Իր մորն այսպես է դիմում` «ո՛վ կին», որովհետև այդ ժամանակ հրեաների մեջ ընդունված էր, որ օտարների ներկայությամբ որդին մորն այդպես դիմի. սա առավել հարգալից ձև էր համարվում։ Հիսուսը դեռևս չի կամենում, որ բոլոր մարդիկ իմանան, որ Ինքն է Աստծո Որդին և հրեաների ու ամբողջ աշխարհի Փրկիչը, և չի կամենում, որ մարդիկ, տեսնելով Իր գործած հրաշքը, փառավորեն Իրեն։ Ուստի ասում է. «Իմ ժամանակը դեռ չի հասել»։ 

Տեր Հիսուսի կյանքում ոչ մի պատահական բան չի եղել։ Դեռևս դարեր առաջ հրեաների շատ մարգարեներ Աստծուց իմացել և գրել են այն բոլոր կարևոր իրադարձությունների մասին, որոնք պիտի տեղի ունենային Հիսուսի կյանքում։ Իսկ քանի որ Նրա կյանքում ամեն բան կանխորոշված էր, ապա կատարվելու համար ամեն ինչ իր ժամանակն ուներ։ Ահա սա է նշանակում Տեր Հիսուսի` Իր մորն ուղղված խոսքը։

Սակայն, սա ասելով հանդերձ, Տեր Հիսուսն Իր մոր խնդրանքը չի կամենում մերժել, և մայրը, դա հասկանալով, սպասավորներին ասում է, որ ինչ որ Հիսուսն իրենց ասի, անեն։ 

Հրեաների ավանդույթներից մեկը ճաշից առաջ ձեռքերը լվանալն է։ Նրանք դա անում են իբրև ծիսական օրենք։ Ուստի որպեսզի հարսանիքի բոլոր մասնակիցները կարողանային իրենց ձեռքերը լվանալ, տան տերերն այդ նպատակով վեց քարե թակույկ էին դրել իրենց բակում։ Թակույկը մեծ սափորի տեսակ է։ Այդ սափորներից յուրաքանչյուրը, ինչպես գրված է Ավետարանում, կարող էր տանել երկու կամ երեք մար հեղուկ։ Մեկ մարը հավասար է 45 լիտրի կամ մոտավորապես 4 դույլի։ Ուրեմն յուրաքանչյուր թակույկ կարող էր տանել 90-130 լ կամ 8-12 դույլ ջուր։ 

Եվ ահա Հիսուսն ասում է սպասավորներին, որ այդ վեց թակույկների մեջ ջուր լցնեն։ Երբ նրանք սա անում են, Հիսուսն ասում է, որ ջրից վերցնեն և տանեն սեղանապետի մոտ։ Սեղանապետը, կարելի է ասել, մեր «թամադան» է։ Այդ ջուրը հրաշքով վերածվել էր գինու, ուստի երբ սեղանապետը փորձում է սպասավորների բերած գինին, տեսնում է, որ այն չափազանց համեղ է, ավելի համեղ, քան մինչ այդ իրենց խմած գինին։ Եվ քանի որ չգիտեր, որ դա Հիսուսի հրաշագործությամբ գինու վերածված ջուրն է, ասես կշտամբանքով ասում է տանտիրոջը.

- Ամեն մարդ նախ ընտիր գինին է մատուցում, և երբ հարբած են, այն ժամանակ` վատը։ Իսկ դու ընտիր գինին մինչև հիմա պահել ես։

Ինչպես վերևում ասվեց, թակույկներից յուրաքանչյուրը շուրջ 8-12 դույլ հեղուկ էր տանում, ուստի վեց թակույկների մեջ կար շուրջ 60 դույլ գինի։ Սա անշուշտ շատ մեծ քանակություն է։ Տեր Հիսուսը կամեցավ այդ բոլոր թակույկներն էլ գինով լցնել, որպեսզի բոլորովին կասկածի տեղ չմնար, որ հրաշք է կատարվել։

Ահա այսպես՝ Գալիլեայի Կանա քաղաքում Հիսուսն Իր մկրտությունից հետո գործում է Իր առաջին հրաշքը։

Իսկ ի՞նչ է հրաշքը, և ո՞րն է նրա նպատակը

Աստված այնպես է ստեղծել ամեն ինչ` բնությունը, մարդկանց, կենդանիները, բույսերը և այլն, որ ոչինչ առանց կարգի, օրենքի չի շարժվում։ Ամեն ինչ գոյություն ունի և ապրում ու շարժվում է ըստ այն օրենքների, որոնք հաստատել է Աստված։ Այս օրենքները կոչում ենք բնական օրենքներ։ Օրինակ` մարդու նորածին մանուկը չի կարող քայլել կամ խոսել։ Թե՛ քայլելու, թե՛ խոսելու կարողությունները նա ձեռք է բերում աստիճանաբար, որոշակի ժամանակամիջոցում։ Ծառն առաջանում է սերմից. սերմը պիտի ջրվի, արևից ջերմություն ստանա, որոշակի ժամանակամիջոցում դառնա տունկ, ապա վերածվի ծառի և պտուղներ տա. մեկ օրում որևէ սերմ չի կարող վերածվել պտղավետ ծառի։ Ջուրը սառչելով վերածվում է սառույցի, սառույցը ջերմությունից հալչում է, փայտը ջրի վրա լողում է, մինչդեռ ծանր մի առարկա ընկնում է ջրի հատակը։ Անշունչ առարկան ինքնիրեն շարժվել չի կարող, եթե մի արտաքին ուժ նրան չշարժի։ Որևէ հիվանդություն բուժման համար կարիք ունի հատուկ բուժամիջոցների և ժամանակի, իսկ հիվանդություններ ու արատներ էլ կան, որ անբուժելի են։

Պատկերացրեք՝ որքան տարօրինակ ու զարմանալի կլիներ, եթե նորածին մանուկն իսկույն քայլեր ու խոսեր, սերմը մեկ օրում ծառ դառնար, ջուրը սառչելով վերածվեր ոչ թե սառույցի, այլ քարի, փայտն ընկղմվեր ջրի խորքը, իսկ ծանր առարկան ջրի երեսին լող տար, սարերն իրենք-իրենց շարժվեին։ 

Եվ եթե լսենք, որ, օրինակ, սարն ինքնիրեն տեղից շարժվել է, կամ նորածինը խոսում է, մեկի կաղ ու կարճ ոտքն ինքնիրեն երկարել է, խիստ կզարմանանք ու կասենք. «Հնարավոր չէ, որ այդպիսի բան լինի. դա հակասում է բնության օրենքներին»։

Սակայն կյանքում, այնուամենայնիվ, երբեմն պատահում են այնպիսի անհավանական, բնության օրենքներին հակասող դեպքեր, որոնց ականատես են լինում մարդիկ կամ զգում սեփական մաշկի վրա, բայց որևէ բնական օրենքով բացատրել չեն կարող։ Ահա հենց դա էլ հրաշքն է։ Ուրեմն` հրաշք է այն ամենը, որ հակասում է բնության օրենքներին և դրանցով բացատրվել չի կարող։ 

Որոշ մարդիկ անկարող են հավատալու այն հրաշքներին, որոնք իրենք չեն տեսնում, նույնիսկ տեսնելու դեպքում էլ փորձում են եղածը ինչ-որ կերպ բացատրել։ Սրանք սովորաբար այն մարդիկ են, ովքեր չեն հավատում Աստծո գոյությանը։ Իսկ հավատացյալ, այսինքն` Աստծուն և Նրա ամենակարողությանը հավատացող մարդը գիտի, որ եթե բնական օրենքների ստեղծիչն Աստված է, ապա անհրաժեշտության դեպքում, որոշակի պահի, Նա կարող է առանց որևէ դժվարության Իր ստեղծած օրենքները փոխել։ Մարդը չի կարող հրաշք գործել, որովհետև ինքը բնության մեջ որևէ բան չի ստեղծել. եթե նույնիսկ հրաշք գործում է, ապա ինքը չէ, որ գործում է, այլ նրա միջոցով` Աստված։

Մեզանից ոմանք անտարակույս իրենց կյանքում հրաշքների հանդիպած կլինեն։ Գուցե ինչ-որ մեկի հարազատը` անբուժելի հիվանդ, հրաշքով բուժվել է։ Գուցե մեզանից որևէ մեկը հրաշքով փրկվել է լուրջ վտանգից, և այլն։ 

Հրաշքների նպատակը 

Արդյոք ի՞նչ է տեղի ունենում այն մարդկանց հետ, որոնց հետ կամ որոնց աչքի առաջ հրաշք է տեղի ունենում։ Նրանք մեծ ուրախություն են ապրում և եթե Աստծո հանդեպ թեկուզ մի փոքր էլ հավատ ունեն, Նրան փառք են տալիս։ Իսկ եթե հավատ չունեն, ապա սկսում են մտածել այդ ուղղությամբ. մտածում են այդ հրաշքը գործած և իրենց այդքան մեծ ուրախություն պատճառած Անծանոթի մասին։ Սովորաբար հենց սա է տեղի ունենում այն մարդկանց հետ, ովքեր առնչվում են հրաշքի հետ։ Նրանք կամ սկսում են հավատալ Աստծուն, կամ էլ, եթե հավատում են, Աստծո հանդեպ շնորհակալության ու սիրո զգացումով են լցվում և Նրան փառք տալիս։ Սակայն, անշուշտ, կան և շատեր, ովքեր իրենց կյանքում հրաշքների հանդիպելով հանդերձ՝ մնում են անհավատ:

Հրաշքների նպատակը չհավատացողին հավատքի բերելը, հավատացողի հավատքն ու աստվածասիրությունն ամրապնդելն է և սրանց արդյունքում` Աստծո փառավորումը։

Այս նույն նպատակով էր Իր հրաշքները գործում նաև Տեր Հիսուսը։ Դրա համար էլ Կանայի հարսանիքում տեղի ունեցած հրաշքը պատմելուց հետո Հովհաննես ավետարանիչն ասում է. «Այսպես Հիսուսը հրաշքների սկիզբը դրեց ու հայտնեց Իր փառքը, և Նրա աշակերտները հավատացին Նրան»։

Աշակերտներն ինչ-որ չափով արդեն իսկ հավատում էին Նրան, այսինքն` որ Նա հրեաներին Աստծուց խոստացված Մեսիան է` Փրկիչը, որ եկել էր փրկելու մարդկանց։ Եթե հավատացած չլինեին, չէին գնա Նրա հետևից։ Սակայն նրանց հավատը դեռ հաստատուն չէր, իսկ այս հրաշքով ամրապնդվեց։  

Տեր Հիսուսն Իր հրաշքները մեծավ մասամբ գործում էր հասարակ ժողովրդի համար, իսկ Իր առաքյալներին բացատրում էր աստվածային գաղտնիքներ` «Արքայության խորհուրդները»։ Հենց Ինքն էր ասում, որ հրաշքները գործում է ժողովրդի համար, որպեսզի դրանք տեսնելով` հավատան Իրեն. «Մինչև հրաշքներ ու նշաններ չտեսնեք,— ասում էր,– չեք հավատա»։ Սակայն Իր առաքյալներից մեկին` Թովմասին, մի առիթով ասաց. «Դու տեսար Ինձ, այդ պատճառով էլ հավատացիր. երանի՜ նրանց, ովքեր չեն տեսել, բայց կհավատան»։ 

Ի՞նչ է նշանակում Տեր Հիսուսի վերջին խոսքը։ Այն, որ իրականում Տեր Հիսուսին հավատալու և Նրա պատվիրանների համաձայն ապրելու, այսինքն` բարի ու առաքինի կյանքով ապրելու համար պարտադիր չէ, որ մենք աչքով տեսնենք Նրան կամ հանդիպենք տեսանելի ու շոշափելի աստվածային հրաշքների։ Միայն աչքով տեսանելի ու զարմանալի երևույթները չէ՛, որ հրաշք են։ Հրաշք են նաև այն բարի և զարմանք ու հրճվանք պատճառող փոփոխությունները` «դեպքերը», որ կատարվում են մեր ներսում։ Եվ այս իմաստով՝ բոլորիս կյանքում էլ շատ հրաշքներ են միշտ կատարվում։ Միայն պետք է ուշադիր լինել և հոգու աչքերով դրանք տեսնել, իսկ տեսնելու դեպքում շնորհակալություն հայտնել Աստծուն` այդ հրաշքները գործողին։ Օրինակ` արդեն իսկ այն, որ մեկը, առանց  աչքով տեսնելու, ձեռքով շոշափելու, սրտանց հավատում է Քրիստոսին, սիրում Նրան և ջանում Նրա խոսքերը կատարել, մեծ հրաշք է։ Հրաշք է, երբ, օրինակ, ստելու վատ սովորությունն ունեցող մարդը հանկարծ ճշմարտախոս է դառնում, անպարկեշտ ու հայհոյող բերանը` պարկեշտախոս, գողը դադարում է գողություն անելուց, փնթին դառնում է կոկիկ ու մաքրասեր, ծույլը՝ ջանասեր։ Որովհետև երբ մարդ մի վատ հատկություն է ձեռք բերում, այդ հատկությունը վերացնելն ու հակառակ հատկությունը ձեռք բերելը շատ դժվար է, երբեմն նույնիսկ անհնար։ Ինչպես ժողովուրդն է ասում, «Կարմիր կովը կաշին չի փոխում»։ Հաճախ որքան էլ դաստիարակում են փնթիին, ծույլին, հայհոյողին, կռվարարին և այլն, չեն կարողանում նրան փոխել։ Բայց... հանկարծ ինչ-որ արտակարգ դեպք նրա կյանքում պատճառ է դառնում, որ նա իսկապես փոխվի։ Երբեմն մարդ ոչ մի կերպ չի կարողանում իր ընկերոջը սիրել, ատում է, նախանձում. սակայն հանկարծ ինչ-որ դեպք պատճառ է դառնում, որ նրա սիրտը մեծ սիրով լցվի նույն ընկերոջ հանդեպ։ Ահա այսպես կարելի է շատ այսպիսի զարմանալի դեպքեր թվել, որ այլ բան չեն, քան հրաշք։

Եվ քանի որ ամեն տեսակ հրաշքներ գործողն Աստված է, մենք պիտի կամենանք, որ Նա, որքան հնարավոր է, շատ հրաշքներ գործի մեր ներսում, իսկ մենք էլ դրանց համար պիտի շնորհակալ լինենք Նրան։ Եթե գիտակցենք, որ մեր ներսում եղած ամեն վատ բան` պարծենկոտություն, նախանձ, ծուլություն, անհնազանդություն, մեծախոսություն, բամբասանք և այլն, անհամ ջուր է, մեր սիրտը` մի թակույկ` լցված այդ ջրով, և սրտանց կամենանք ու խնդրենք, որ Տեր Հիսուսը մեզ օգնի, ապա Նա անպայման այդ անհամ ջուրն անուշահամ գինու կփոխարկի։ 

Ս.Ս.

Ⲿկրոնական Ⲿկրթական